Preventieve maatregelen tegen stress: ’Gun je mensen een mentale verzuimdag’
Toenemende prestatiedruk, altijd bereikbaar moeten zijn, een disbalans tussen werk en privé door corona: overwerkt personeel is een enorme kostenpost, maar preventief investeren in mentale gezondheid helpt. Wat kun jij als werkgever doen om uitval voor te zijn?
,,Deadlines, deadlines, deadlines. Tegenwoordig moet alles per ommegaande retour en dat zorgt voor stress, zeker in deze krappe arbeidsmarkt.”, vertelt Stella Jansen, eigenaar van PR-bureau Progress Communications. Als consultancybedrijf houdt ze de verhouding tussen aantal werknemers, omzet en gewerkte uren precies bij. ,,Als deze uit balans is, weet ik dat iets niet goed gaat.” Met een twintigkoppig team heeft Jansen met al haar werknemers een persoonlijke band.
Als je bij de gezamenlijke dagaftrap meermaals ‘Ik heb het heel druk’ hoort en mensen steken gaan laten vallen, moet je actie ondernemen.
Volgens TNO vindt acht op de tien werknemers dat hun werkgever te weinig investeert in preventie van uitval. Gebleken is dat dit het aantal burn-outklachten gemiddeld met 30% doet dalen. En dat is de moeite waard, want ziekteverzuim kost werkgevers jaarlijks 13 miljard aan kosten van loondoorbetaling (Arbobalans 2020).
Jansen is niet een van die acht werkgevers. Om de werkdruk in de hand te houden, zeker ook in tijden van thuiswerken, ‘sluit’ ze ‘de deuren’ tussen 12.00 en 13.00 uur: niemand wordt dan geacht berichten te beantwoorden. Ook probeert ze met ‘meetingless Friday’ te zorgen dat mensen met een afgevinkte takenlijst het weekend in gaan. Jansens organisatie heeft geen afdeling Personeelszaken, dus wordt ze ondersteund door een freelance HR-manager. ,,Die leert mij doorvragen, ook als iemand vrolijk oogt. Ook is het volgens haar goed om welzijn ‘tastbaar’ te maken: ,,Vraag bijvoorbeeld: Hoe voel je je op een schaal van 1-10?”
Mentale verzuimdag
,,Werknemers denken dat ze de deur niet uit mogen als ze zich ziek melden. Maar een mentale verzuimdag is soms net zo hard nodig als een griepje uitzingen.” Jansen roept iedere werkgever op dit te faciliteren. ,,Benadruk dat schuldgevoel niet nodig is: ga je hoofd legen in het bos en zorg voor nieuwe impulsen!” De mentale verzuimdag heeft ze niet letterlijk in haar bedrijfsvoering opgenomen, maar werknemers die een pauze nodig hebben krijgen geen einddatum.
De sleutel tot welzijn is stress wegnemen: als iemand zegt dat hij er maandag wel weer is, zeg ik: zie maar! We regelen het hier wel.
Flinke daling verzuim
Bedrijfsmaatschappelijk werker Jacqueline Bijsterbosch beaamt dit laatste. Ze ziet dat veel werkgevers geneigd zijn om op snelle re-integratie in te zetten. ,,We moeten steeds meer werk doen met steeds minder mankracht, en er is een verschil tussen kunnen en aankunnen.” Door Gimd, marktleider op het gebied van bedrijfsmaatschappelijk werk en onderdeel van bedrijfsgezondheidsnetwerk Zorg van de Zaak, wordt ze gedetacheerd om bij bedrijven een cultuur te creëren waarin de werkdruk behapbaar blijft.
“Een werknemer die niet optimaal presteerde omdat hij een dierbare was verloren, leerden we de balans tussen rouw en mooie herinneringen vinden. We werken ook veel met zorgmedewerkers, die in coronatijd een marathon hebben gelopen. Via groepssessies gingen medewerkers van een verpleeghuisafdeling met elkaar in gesprek, want praten met de mensen met wie je een zware periode hebt meegemaakt helpt bij de verwerking,’ licht Jacqueline Bijsterbosch toe. En dat bleek: het verzuim zakte van 15,2 % naar 2,9 %.
De Arbowet bepaalt dat je als werkgever verantwoordelijk bent voor de juiste werkomstandigheden en werkdruk. Dreigt een werknemer toch uit te vallen, adviseert Bijsterbosch bedrijfsmaatschappelijk werk in te schakelen voor onder meer korte coachingstrajecten, het versterken van de persoonlijke effectiviteit, herstellen werk-/privébalans, conflictbemiddeling. ,,Maak je medewerkers ervan bewust dat ze zelf ook verantwoordelijk zijn voor hun welbevinden, dat is cruciaal,” benadrukt ze.
In de ogen van Derk van Haastert ligt de focus binnen preventie nog te weinig op mentale gezondheid in brede zin. Hij is medeoprichter van OOPKOP, een marktplaats voor mentaal fitte werknemers. Werkgevers kunnen personeel een budget bieden dat anoniem kan worden besteed aan gecertificeerde coaches, retraites, zweethutten, psychologen of slaapadviseurs. Via de Werkkostenregeling (WKR) kunnen werkgevers binnen de vrije ruimte van 3% van de eerste €400.000 van de totale loonsom onbelast vergoedingen aan werknemers geven.
Jansen laat de een investering niet afhangen van de WKR. ,,Ja, buiten de vrije ruimte investeren scheelt belastingvoordeel, maar bij uitval zijn de kosten veel hoger.” Voor haar zijn de diensten van OOPKOP een uitkomst: ,,Mentale balans is belangrijk, maar ik ga het niet opleggen en kan ook niet bepalen wat voor een ander werkt.”
In hokjes
Overheidsacties als de Week van Werkstress vindt Bijsterbosch nuttig, want het is een laagdrempelige manier voor bewustwording ten aanzien van werkstress. ,,En zorg wel dat je niet alleen op die dag iets doet! Creëer een fijne werkplek waar werkgeluk de boventoon voert en een open cultuur heerst.” Van Haastert vult aan: ,,Bij veel werknemers heerst de angst dat mentale klachten de kans op een promotie verpesten. Of ze zijn bang om in een hokje te worden geduwd. Doorbreek het stigma en nodig werknemers uit om aan te kloppen. Bij jou als werkgever of bij een vertrouwenspersoon.”
Wat als het misgaat?
Bijsterbosch adviseert werknemers die dreigen uit te vallen in gesprek te gaan met de bedrijfsmaatschappelijk werker over klachten en signalen die zelf waarnemen. Werknemers adviseren om ‘rustiger aan te doen’ werkt niet. Dat beaamt Jansen: ,,Jij als werkgever moet dit faciliteren met een aanpassing in de planning, inzet en uren. Want het werk doet zichzelf niet!”