Zonder veilige omgeving geen weerbare organisatie

Pesten komt voor in bijna elke organisatie. Van zo’n opmerking word je als ondernemer chagrijnig. Omdat je zeker weet dat collegialiteit, openheid en veiligheid bij jou hoog in het vaandel staan.

Elke ondernemer die dit roept heeft gelukkig groot gelijk. Die weet hoe fout afkraken, buitensluiten en afreageren is. Met normbesef zit het wel snor bij 99,9 procent van de werkgevers, evenals bij nagenoeg alle werknemers.

Waarom dan die alarmsignalen over pesten? Omdat de naakte waarheid er niet om liegt. Jaarlijks worden een half miljoen mensen getreiterd op de werkplek. Dat is niet alleen onrechtvaardig, het kost ook geld. Pesterijen op het werk leiden jaarlijks tot vier miljoen verzuimdagen. Die kosten werkgevers samen 900 miljoen aan extra loondoorbetaling. Bijna net zo veel als de extra bezuinigingen op de zorg en die op de AOW.

Uitwassen
Hoe hoog de rekening ook is, het ontgaat de meeste werkgevers als er iets rammelt op de werkvloer. Bij pesten denk je aan iemand opsluiten in het toilet, banden lekprikken en meer van dit soort destructief gedrag. Uitwassen die voorkomen bij minder dan 1 procent van de bedrijven. Verreweg de meeste werkgevers pikken zulk gedrag niet.

Maar niet altijd weten ze wat zich afspeelt op de werkvloer. Daar spreekt men elkaar aan op resultaten en gedrag. Dat gebeurt niet altijd even effectief. Halve woorden, wisselende prioriteiten, onduidelijke instructies, de een begrijpt ze, de ander niet.

Geïsoleerd
Bij die onduidelijkheid begint de wrijving: verwijten, boze blikken, soms een sarcastische opmerking. Degenen die het dan nog niet snappen, worden buitengesloten. Ze voelen dat ze het mikpunt zijn, maar ze weten niet waarom. Hun pogingen om het tij te keren, werken vaak averechts. Niemand die vermoedt dat deze medewerkers langzaam instorten.

Van plaagstootje tot vernederen, er zijn weinig organisaties waar het nooit is gebeurd. Het  echte probleem is onvoldoende helderheid over het gewenste gedrag en resultaat. Die onduidelijkheid is schadelijk voor het bedrijf. Vooral als er druk op de ketel staat, want dan zijn alle hens aan dek nodig. Maar medewerkers die zich bedreigd voelen, duiken weg in plaats van hun handen te laten wapperen.

Gelederen sluiten
Hoe krijg je als werkgever de gelederen weer gesloten? Door het gewenste gedrag en resultaat zo helder te maken dat misverstanden uitgesloten zijn. Elke werknemer weet dan van zichzelf of hij/zij kan voldoen aan de verwachtingen.

De volgende stap is om ook het ongewenst gedrag te benoemen, zodat het vermeden kan worden. Afbranden, in de zeik nemen, hoe grappig ook, het maakt slachtoffers. Pesten bestrijden is geen moraalpraatje, het gaat over de vitaliteit van de organisatie. Die begint met veiligheid voor iedereen.